Đó là trường hợp của ông Vũ Tiến Minh (SN 1976, ngụ thôn Fi Nôm, xã Hiệp Thạnh, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng) bị TAND huyện Đức Trọng xử phạt 30 tháng tù giam về tội chống người thi hành công vụ là đoàn kiểm tra liên ngành phòng chống dịch Covid-19. Ông Minh kháng cáo kêu oan cho rằng: không biết người quay phim mình là ai và các chứng cứ gây bất lợi cho đoàn kiểm tra liên ngành bị bỏ ra ngoài hồ sơ, làm sai lệch bản chất vụ án.
Cụ thể, khoảng hơn 17 giờ ngày 4-7-2021, ông Minh cùng 8 người làm cho công ty mình về quán Linh Nhi (anh Minh góp vốn với chủ quán) trên đường Sư Vạn Hạnh, thị trấn Liên Nghĩa (huyện Đức Trọng) để ăn tối. Khi đang ăn thì có 4-5 người lạ vào quán nói chuyện với bà Trịnh Thị Út Nhỏ (chủ quán) ở quầy tính tiền. Lúc này một phụ nữ chừng hơn 30 tuổi, lấy máy điện thoại quay phim bàn ăn ông Minh đang ngồi nên ông hỏi lý do vì sao quay phim mà chưa được sự đồng ý. Ông Minh gặng hỏi: “Chị quay phim đã hỏi ý kiến chúng tôi chưa?. Chị là ai, giới thiệu đi” (trích Clip- PV) nhưng người này không nói gì, tiếp tục dùng điện thoại để quay phim.
Quá bức xúc, ông Minh lấy tay gạt chiếc điện thoại rồi lấy ghế ném về phía người phụ nữ nhưng không trúng. Một lát sau, ông Minh mới biết người quay phim là bà Nguyễn Hoàng Phương Thảo, thành viên của đoàn liên ngành của huyện Đức Trọng đi kiểm tra về công tác phòng chống dịch Covid-19. Sau đó, Công an và VKSND huyện Đức Trọng khởi tố, bắt tạm giam và truy tố ông Minh về tội chống người thi hành công vụ quy định tại khoản 1, Điều 330, Bộ luật Hình sự.
Quán ăn Linh Nhi nơi xảy ra vụ việc
Ngày 1-11- 2021, TAND huyện Đức Trọng mở phiên xét xử sơ thẩm anh bị về hành vi nêu trên. Tại phiên xét xử, anh Minh nói 2 lần lấy lời khai ban đầu, anh đều khai không biết bà Phương Thảo và những người vào quán là đoàn kiểm tra liên ngành. Sau đó, anh bị điều tra viên Lê Đức Vinh mớm cung nên thừa nhận để được tại ngoại lo việc gia đình, làm ăn. Anh Minh nói có góp vốn với chủ quán nên bữa ăn chỉ mang tính chất gia đình, không vi phạm quyết định số 4532/UBND-VX3 ngày 3-7-2021 của UBND tỉnh Lâm Đồng (quán ăn uống không được phục vụ tại chỗ- PV). Việc lấy tay gạt điện thoại và ném ghế về phía bà Thảo vì không muốn bị quay phim tùy tiện, bà Thảo không giới thiệu, không đeo bảng tên khi làm nhiệm vụ. Còn LS Lê Cao Tánh (thuộc Đoàn LS tỉnh Lâm Đồng), bào chữa cho anh yêu cầu hoãn phiên tòa, triệu tập điều tra viên, người liên quan đối chất tại tòa nhưng không được chấp nhận. Anh Minh bị TAND huyện Đức Trọng tuyên phạt 30 tháng tù giam về tội chống người thi hành công vụ.
Vũ Tiến Minh tại TAND Đức Trọng
Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, ông Vũ Tiến Minh và Luật sư Nguyễn Đình Hải (Giám đốc Công Ty Luật Hải Châu – Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai) đã phát hiện những tình tiết rất quan trọng, đó là Hồ sơ vụ án cho thấy bà Nguyễn Hoàng Phương Thảo không có tên trong quyết định số 1076/QĐ-UBND ngày 8/6/2021 của UBND huyện Đức Trọng về việc kiện toàn đoàn kiểm tra liên ngành về phòng chống Covid-19 của huyện Đức Trọng.
Trong hồ sơ vụ án cũng không có chứng cứ nào về việc Phòng Văn hóa thông tin huyện Đức Trọng phân công bà Thảo tham gia đoàn công tác liên ngành theo quyết định nêu trên.
Không đồng tình bản án, anh Minh đã gửi đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND huyện Đức Trọng, tiếp tục khẳng định không biết bà Phương Thảo là công chức đang thực hiện công vụ và anh vô tội. Anh Minh nói: “Tôi cũng không biết bà Thảo quay phim để thực hiện công vụ hay mục đích nào khác và hầu hết các thành viên trong đoàn liên ngành không mặc trang phục ngành, không đeo bảng tên, dù đây là dấu hiệu trực quan để nhận biết người thi hành công vụ”.
Về việc bản án sơ thẩm cho rằng dịch Covid-19 phức tạp, cấp bách nên đoàn kiểm tra đột xuất, không có kế hoạch, ban hành quyết định, anh Minh phản bác: “Thời điểm này, tỉnh Lâm Đồng mới có 5 ca nhiễm Covid-19 tại huyện Đạ Tẻh nên chưa phải áp dụng Chỉ thị 15, 16,19 của Thủ tướng Chính phủ và UBND tỉnh Lâm Đồng mới ban hành công văn số 4532/UBND-VX ngày 3-7-2021 là không cho quán ăn bán tại chỗ từ 0h ngày 4-7-2021. Do đó, không thể nói là việc kiểm tra quán ăn là trường hợp khẩn cấp”.
Chưa hết, anh Minh còn gửi đơn tố cáo đến Thủ trưởng cơ quan điều tra – Viện kiểm sát tối cao về dấu hiệu làm sai lệch hồ sơ vụ án theo quy định tại Điều 375, Bộ Luật Hình sự. Cụ thể, các hình ảnh được trích xuất từ camera cho thấy đã bị cắt đoạn đầu với thời lượng khoảng 30 phút thể hiện việc bà Thảo quay phim từ ngoài đường vào trong quán. Trong đó có cảnh quay anh Minh hỏi bà Thảo: “Chị quay phim đã hỏi ý kiến chúng tôi chưa? Chị là ai, giới thiệu đi”. Tuy nhiên, các đoạn video này đã không được đưa vào hồ sơ đã làm diễn biến vụ việc không được xem xét khách quan và có dấu hiệu làm sai lệch bản chất vụ án”.
Theo LS Nguyễn Đình Hải: Tại Điều 5 của Nghị định này quy định về các hành vi bị nghiêm cấm đối với người thi hành công vụ như sau: a) Vi phạm trình tự, thủ tục, thẩm quyền trong khi thi hành công vụ; b) Tham nhũng, tiêu cực, hách dịch, cửa quyền hoặc có hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp….
Quyết định số 1076/QĐ-UBND ngày 8/6/2021 của UBND huyện Đức Trọng là quyết định hành chính cá biệt của UBND huyện Đức Trọng về việc kiện toàn đoàn kiểm tra liên ngành về phòng chống Covid-19 của huyện Đức Trọng ( Quyết định thành lập, kiện toàn tổ chức) chứ không phải là văn bản quy phạm pháp luật áp dụng cho cả xã hội.
Lẽ ra, sau khi có quyết này, Trưởng đoàn công tác liên ngành phải cho lập kế hoạch công tác trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, các quyết định kiểm tra, phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong đoàn .. Trong vụ án này, Đoàn công tác liên ngành của huyện Đức Trọng đã không xây dựng kế hoạch kiểm tra, không có quyết định kiểm tra, khi đi kiểm tra chỉ có duy nhất Quyết định số 1076/QĐ-UBND ngày 8/6/2021 của UBND huyện Đức Trọng và quyết định này cũng không được công bố khi kiểm tra.
Ngoài ra, 2/3 thành viên đoàn kiểm tra không đeo bảng tên khi tiến hành kiểm tra, tất cả cả tình tiết nêu trên cho thấy Đoàn công tác liên ngành này đã vi phạm nghiêm trọng quy định tại điểm 1, khoản 1 Điều 5 của Nghị định số số 208/2013 NĐ-CP ngày 17/12/2013 của Chính phủ.
Ngoài ra, lời khai bà Nguyễn Hoàng Phương Thảo ( là bị hại – Đối tượng bị hành vi chống người thi hành công vụ xâm hại) vào quán ăn trước, khi vào không đeo bảng tên ( Có mang theo nhưng bỏ vào túi áo) và sử dụng điện thoại cá nhân để quay phim từ ngoài đường vào trong quán ăn là do sự chỉ đạo của ông Nguyễn Đức Triệu ( Trưởng đoàn).
Trong các bản tự khai và tại phiên tòa sơ thẩm, ông Triệu thừa nhận lời khai của bà Thảo và cho biết việc chỉ đạo bà Thảo không đeo bảng tên vì sợ nhưng người trong quán biết là Đoàn công tác sẽ bỏ chạy, mất hiện trường sẽ không xử lý được.
Trong khi pháp luật quy định là công chức thực hiện công vụ phải thực hiện một cách công khai, minh bạch và đúng trình tự, thủ tục pháp luật thì Trưởng đoàn công tác liên ngành thực hiện hiện công vụ một cách trá hình, bí mật theo kiểu “Đánh úp” đối tượng bị kiểm tra để rồi xử lý họ là trái pháp luật, trái với nguyên tác được quy định tại Điều 4 của nghị định này, đó là nguyên tác: “Tuân thủ quy định của pháp luật; tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Lấy phòng ngừa là chính; chủ động phát hiện, ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm minh mọi hành vi chống người thi hành công vụ”.
Thạc sĩ Lưu Đức Quang (Giảng viên Bộ môn Luật Hiến pháp – Trường Đại học Kinh tế – Luật TPHCM), nêu quan điểm: Phải xác định là anh Minh dùng vũ lực đối với người thi hành công vụ là bà Thảo. Nhưng khi xảy ra vụ việc, bà Thảo không đeo bảng tên, giới thiệu về nhiệm vụ của mình và khi được hỏi lý do quay phim thì im lặng không giải thích nên anh Minh không đang thi hành công vụ. Anh Minh có quyền về mặt hình ảnh, do đó, phải đặt câu hỏi là khi bà Phương Thảo ghi hình có bảo đảm quyền về mặt hình ảnh của anh Minh không, nếu ghi hình tùy tiện thì việc sử dụng hình ảnh có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền hình ảnh của người có liên quan (kể cả bà Phương Thảo đang thi hành công vụ). Thạc sĩ Quang nói: “Việc ghi hình là công khai nhưng không minh bạch vì không nói rõ mục đích việc ghi hình. Khi người dân hỏi tại sao ghi hình, anh có thẩm quyền gì mà ghi hình là đang thực hiện quyền kiểm tra, giám sát của công dân đối với xã hội, trong đó có hoạt động của các cơ quan công quyền. Việc thực thi công vụ không đảm bảo những nguyên tắc theo quy định luật cán bộ công chức thì không thể gọi là công vụ được và anh Minh có thể chỉ xử phạt hành chính về gây rối trật tự”.
Thạc sĩ Ngô Minh Tín (Giảng viên bộ môn Luật hình sự – Trường Đại học Kinh tế – Luật TPHCM), nêu quan điểm: Đoàn công tác phải chứng minh được giao nhiệm vụ kiểm tra tại thời điểm đó (thông báo, quyết định, kế hoạch), bắt buộc xuất trình giấy tờ, thẻ công tác để chứng minh đang thi hành công vụ; nếu không, anh Minh có quyền tự bảo vệ mình khi bị người khác xâm phạm về hình ảnh cá nhân được Hiến pháp và Bộ luật Dân sự bảo vệ. Do đó, cần làm rõ việc đoàn kiểm tra đã thông báo, biểu hiện cho anh Minh biết đoàn đang thi hành công vụ hay chưa; nếu chưa, anh Minh có quyền khiếu tố ngược lại hành vi oan sai và xâm phạm quyền nhân thân của mình. Còn việc hồ sơ video bị cơ quan chức năng, cá nhân cố ý cắt xóa, đưa ra ngoài hồ sơ làm sai lệch bản chất vụ án nếu đủ chứng cứ chứng minh, có thể truy cứu trách nhiệm hình sự, tuỳ vào mức độ; nếu không cố ý thì HĐXX trả hồ sơ điều tra bổ sung.
